Enemy: ศัตรูคือความหวาดกลัว
Enemy เปิดเรื่องด้วยภาพหญิงตั้งครรภ์เปลือยกายบนเตียง ภาพตัดไปที่คลับเซ็กซ์ หญิงสาวนางแบบเดินมาพร้อมกับถาดที่ใส่แมงมุมพิษ เธอเปลือยกายใช้เท้าเหยียบแมงมุม ตัวเอกนั่งอยู่ในความมืด ใช้มือประสานใบหน้าเป็นรูปหน้ากาก จากนั้นภาพตัดไป Adam Bell (Jake Gyllenhall) กำลังสอนอยู่ในห้องเรียน เขาสอนวิชาประวัติศาสตร์การเมืองหัวข้อว่าด้วยทรราชจากทั่วโลกควบคุมสังคมและประชาชนได้อย่างไร เขายกตัวอย่างเรื่องการจำกัดเสรีภาพทางความคิด การให้ความบันเทิงมากกว่าความรู้ จากนั้นหนังแสดงให้เห็นชีวิตประจำวันอันซ้ำซากของอดัม พูดให้ง่ายเขาเป็นคนทุกข์ มีชีวิตลำพัง แมรี่ (Melanie Laurent) เป็นคู่นอนมาหาเขาในบางวัน ร่วมรักกัน และจากกันไปในตอนเช้า ชีวิตของเขาจึงมีเพียงห้องเรียน เส้นทางกลับบ้าน อพาร์ธเม้นต์ และการร่วมรักที่น่าเบื่อ จนกระทั่งเพื่อนร่วมงานถามเขาว่าชอบดูหนังไหม เขาจึงตัดสินใจไปหาหนังเรื่องหนึ่งมาดู และพบว่าหนังเรื่องที่เขาดูนั้น มีนักแสดงประกอบคนหนึ่งหน้าเหมือนเขา ทำให้อดัมออกตามหานักแสดงคนนั้น
นักแสดงคนนั้นชื่อแอนโทนี่ อดัมโทรศัพท์ไปพบเฮเลน (Sarah Gadon) เมียของแอนโทนี่ เธอสับสนเพราะเสียงของอดัมกับแอนโทนี่เหมือนกันมาก เขาโทร.กับไปหาแอนโทนี่อีกครั้ง ในที่สุดเขาก็นัดพบกันที่โรงแรมนอกเมือง ทว่าเฮเลนซึ่งกำลังท้องหกเดือนไม่ไว้ใจ คิดว่าแอนโทนี่นอกใจ จึงตามไปที่มหาวิทยาลัย เธอพบอดัมที่หน้าเหมือนกันมาก เธอสับสนไม่รู้ว่าเกิดอะไรขึ้น เช่นเดียวกับอดัม เขาไปพบคู่แฝดของเขาที่โรงแรม ทุกสิ่งอย่างทางกายภาพของคนทั้งสองเหมือนกันอย่างกับแกะฝาออกมา
เรื่องราวใน Enemy ตั้งแต่ต้นจนมาถึงกลางเรื่องนั้นถูกทำให้คลุมเครือ คนสองคนมีใบหน้าและรูปร่างเหมือนกัน มีเพียงชีวิตที่แตกต่าง คู่ขนาน คนหนึ่งเป็นครูสอนประวัติศาสตร์ อีกคนเป็นอดีตนักแสดงประกอบ หนังไม่ได้บอกว่าทั้งสองเป็นฝาแฝด ไม่ได้บอกว่าเป็นคนเดียวกัน แต่จากภาพต่างๆ ที่เกิดขึ้น ผู้กำกับ Denis Villeneuve เคยให้สัมภาษณ์ว่ามันเป็นกระแสสำนึกของใครคนหนึ่ง ดังนั้นตัวไหนมีอยู่จริงในโลกที่เป็นรูปธรรม ตัวไหนเป็นเพียงกระแสสำนึกที่ถูกสร้างขึ้น ไม่ใช่ประเด็นที่จะค้นหาคำตอบ เพราะทั้งอดัมและแอนโทนี่นั้นอาจจะถูกสร้างขึ้นมาเพื่อกันและกัน
อดัมเป็นเบาะแสเดียวที่บอกคนดูได้ว่าเขามาจากไหน เขาไปพบแม่ (Isabella Rossellini) และคุยกันถึงเรื่องนี้ แม่ของอดัมบอกให้เขาลืมเรื่องการอยากเป็นนักแสดง เพราะการเป็นครูสอนประวัติศาสตร์ของเขากำลังไปได้ดี แล้วก็กินบลูเบอรี่ด้วยจะได้รักษาสุขภาพ แต่เขาไม่ชอบกินบลูเบอรี่ (ตัวแอนโทนี่ชอบบลูเบอรี่) ในฉากนี้เราจะเห็นได้ว่าแม่ของอดัมมีอิทธิพลเหนือเขาทั้งในวัยเด็กและตอนโต เพศหญิงใน Enemy ไม่ต่างจากแมงมุม พวกเธอควบคุมอดัม ทำให้เขาไม่เป็นตัวเอง เขาอยู่ในโลกที่ถูกชักใย อยู่ในโครงข่ายของใยแมงมุม ทั้งในชีวิตจริง และความฝันที่อยากเป็นนักแสดง แต่เป็นไม่ได้ เขาติดกับดัก ฉากที่แสดงสัญลักษณ์ของใยแมงมุมมีอยู่ทั่วไปในเมือง เมื่อเขามองไปนอกหน้าต่าง คิดจะทำเรื่องที่อยู่เหนือควบคุม ภาพของแมงมุมทำให้เขากลัวจนตัวสั่น
แมงมุมเป็นตัวแทนของทรราช เป็นการควบคุม การที่ผู้คนพยายามสร้างชีวิตที่มั่นคง มั่งคั่ง ยั่งยืน ก็เพราะความกลัวว่าจะปราศจากอิสรภาพในแบบปลอมๆ
แม้ในตัวภาพยนตร์จะไม่บอกว่าแอนโทนี่เป็นร่างในกระแสสำนึกของอดัม นอกจากนั้นคนทั้งสองยังมีนิสัยที่แตกต่างกัน แอนโทนี่ดูสง่างามกว่า ชอบออกกำลังกาย เสื้อผ้าดูกระชับ รถบิ๊กไบค์ และในบางอารมณ์แอนโทนี่เหมือนจะควบคุมเฮเลนได้ เขาไปคลับเซ็กเพื่อปลดปล่อยตัวเอง และกลับมาใช้ชีวิตสามีที่ดี ชีวิตแบบนี้ต่างหากที่อดัมต้องการเป็น ไม่ใช่ชีวิตครูน่าเบื่อ
อดัมกับแอนโทนี่เป็นตัวแทนของกระแสสำนึกซึ่งกันและกัน อดัมเป็นชายที่น่าเบื่อ แอนโทนี่เป็นนักรัก ทว่าทั้งสองกลับต้องการบางส่วนของกันและกัน กุญแจของคลับเซ็กซ์เป็นเหมือนกุญแจที่ไขไปสู่การปลดปล่อย แท้ที่จริงแล้วพวกเขาทั้งสองมองหาทางที่จะมีชีวิตอิสระในแบบที่พวกเขาต้องการ
แมงมุมเป็นตัวแทนของทรราช เป็นการควบคุม การที่ผู้คนพยายามสร้างชีวิตที่มั่นคง มั่งคั่ง ยั่งยืน ก็เพราะความกลัวว่าจะปราศจากอิสรภาพในแบบปลอมๆ มนุษย์จมอยู่ในความสุข ความบันเทิง มีชีวิตที่ดี มีความสมบูรณ์แบบในแบบที่ควบคุมได้ เมื่อปราศจากการท้าทายให้เดินออกจากกรอบ (ของกรอบหนึ่งสู่กรอบหนึ่ง) กุญแจจึงนำพวกเขาไปสู่คลับหรรษาเพื่อปลดปล่อย ทว่าคลับเซ็กซ์นั้นเป็นเพียงการแสดงให้เห็นว่าพวกเขาสามารถหาความสุขจากการเป็นผู้ฆ่าแมงมุมได้ โดยพอใจที่จะปลดปล่อยพวกเขาจากแมงมุมด้วยการแสดง แต่ในความเป็นจริงอาจจะไม่ได้เป็นแบบนั้น ฉากสุดท้ายเฮเลนกลายเป็นแมงมุม อดัมมองเธอ ด้วยสายตาที่คาดเดายากว่าเขารู้สึกอย่างไร แต่เขารู้ว่าเขามีกุญแจของคลับที่ได้มาจากแอนโทนี่แล้ว ระบบของใยแมงมุมได้ถูกห่มคลุมไปทั่วเมืองเป็นที่เรียบร้อย และศรัทธาของเหล่าทรราชก็คือความกลัวของผู้คน ดังนั้นศัตรูของคุณมีเพียงความกลัว
Comentários